Bir lisans öğrencimizin Coronavirüs ile ilgili fikirleri, görüşleri. Bu yazı bir uzman görüşü değildir.
Coronavirus dünyaca ünlü bir fenomene dönüşeli çok olmadı. Sadece birkaç ay öncesine kadar sadece Çin için büyük bir problem olan virüs artık tüm dünya için bir problem. Söz konusu bu kadar büyük bir problem olunca etrafta çok fazla yanlış bilgi veya komplo teorisi olması çok normal. Görüyorum ki ülkemizde de , Whatsapp ve Twitter gibi mecralarda, saatler içerisinde çok yanlış bir haber veya teori inanılmaz hızlı bir şekilde yayılabiliyor. Son zamanlarda ben de virüs hakkında çok fazla şeye maruz kaldım ve en azından bazı şeyleri aydınlatabileceğimi düşünüyorum.
Coronavirüs ve Yaz
Bu ilginç bir şekilde insanların coronavirüs hakkında ortaya en çok spekülasyon attığı alan olabilir. Kendi çevremde de sosyal medyada da coronavirüsün sıcak havalar gelince yavaşlayacağını çok fazla insan söylüyor. Grip ve soğuk algınlığına yazın daha az insanın yakalandığı doğru ama her virüsün stili farklı ve COVID’ın yayılış tarzını bilmiyoruz. Sıcaklıkla alakasının olmamasının bir diğer nedeni virüsün global olması. Öyle ki virüsün davranışı yazın yavaşladığını gösterse bile bizim gibi ülkeler yaz yaşarken güney yarımküre kışı yaşayacak. Önceki salgınlar da mevsimden bağımsız bir biçimde yayılmaya devam etmiş. Çin virüs konusunda zirvesini gördü ve şimdi kontrol altına aldı sayılır. Avrupa’daki çoğu ülke için böyle bir durum söz konusu bile değil özellikle Türkiye’de de virüsün yeni yeni yayıldığını söyleyebiliriz. Bu şartlarda COVID’ın global bir şekilde ne zaman kontrol altına alınacağını öngörmek zor.
Coronavirüs İstatistikleri
Virüs ülkemizde de ciddi bir hal almaya başladığından beri doğal olarak istatistiklere çok fazla kafa yorar oldu ama istatistiklerin hiçbir önemi yok ve kolayca manipüle edilebilirler. Özellikle şu an dünyada COVID hakkında dolanan sayıların çoğu gerçeği yansıtmıyor. İşin acı kısmı şu an gördüğümüz sayıların çoğu en olumlu ihtimaller. Her ülkenin test yapma stili farklı ve daha Avrupa ve Amerika’da test kitleri bile yeni yeni yayılmaya başlıyor. COVID’ın Dünya için ciddi bir problem olma kısmı tam olarak burada başlıyor. Şu an aktif olarak virüsü taşıyan ve bildiğimiz sayı olan yaklaşık 140.000 kişiden çok daha fazlası şu an bu virüsü taşıyor. Çünkü dediğim gibi ülkelerin testleri yaparkenki kriterleri çok değişiyor.
Bazı ülkeler sadece şüpheli olarak gördüğü hastalara test yaparken bazı ülkeler rastgele test yapıyor. Çoğu ülkenin ( Türkiye dahil ) küçük olan şehirlerine daha test kitleri bile tam olarak ulaşmadı. Virüsün ciddiye alınmamasındaki temel argüman olan nüfusa karşılık vaka ve ölüm sayısının yüzdece çok az olmasının nedeni bu. Kesin bir şekilde bildiğimiz sayıdan çok daha fazlası COVID’ı taşıyor. Kuluçka süresi uzun olduğundan insanların çoğu şu an virüsü taşıdığının farkında değil ama kuluçkada olmasına rağmen yayılmaya devam ediyor. Örneğin Güney Kore 30.vakada durumu kontrol altına almışken 31.vaka olması gereken bir hasta test yapmayı reddetti ve sonrasında 1160 kişiye hastalığı yaydığı anlaşıldı. Yayılma gücü çok yüksek ve kuluçka süresinde herhangi bir belirti yok. Ölüm oranları da kolayca manipüle edilebilen bir kısım. Hala birçok insan ölüm oranının yaşlı insanlar için bile çok düşük olduğundan COVID’ı ciddiye almıyorlar. Gerçek vaka sayısını bilmediğimiz gibi gerçek ölüm oranını da bilmiyoruz. Ölüm oranı genç yaşta çok az olsa bile az önceki Kore örneğinden yola çıkarak genç insanların asıl aktif olan kısım olduğu ve yayılmasında da daha büyük payları olduğu aşikar. Bu yüzden tüm insanların şimdiki senaryoda kendini izole etmesi önemli.
Coronavirüs'e Kitle Bağışıklığı?
Coronavirüs hakkında şu an İngiltere başta olmak üzere birkaç ülkenin kullandığı yöntemin ismi kitle bağışıklığı. Kitle bağışıklığının ana fikri şu, virüs zaten herkese yayılacak ama eğer insanlar hızlıca virüsle karşı karşıya gelip virüse bağışık hale gelirlerse virüsü atlatabiliriz. Bu ülkelerde büyük çoğunluğun aksine herhangi bir karantina uygulaması yok ki zaten istenen virüsün hızlıca yayılması. Ama virüsün bu denli güçlü olduğu senaryoda, hem söz konusu ülkelerin hem de kolayca yayilabilmesinden tüm ülkelerin, risk altında olduğunu düşünüyorum.. Hiçbir ülkenin kitle bağışıklığı sistemiyle sağlık hizmetlerini insanlara iyi bir şekilde sunamayacağı aşikar. Virüsün çok hızlı yayıldığı bir senaryoda kitle bağışıklığı sistemini uygulayan bir ülkedeki çoğu taşıyıcı sağlık sistemlerinin yetersizliğinden dolayı tedavi edilemez ve ölür. Virüsün yayılmasının uzun sürdüğü bir senaryo kitle bağışıklığı sistemini kullanan ülkelerin lehine olur. Ama az önce havaların etkisi bölümünde bahsettiğim üzere virüs hakkında şu an çok bir fikrimiz yok. Bir kez hasta olan insanlar tekrar hasta olabiliyor ve tekrar atlatmalarının garantisi yok. Öyle ki daha önce karantina hakkında normal aksiyon alan İtalya’da bile bulaşma hızına yetişilemediği ve sağlık hizmetlerinin yetersiz kaldığını maalesef görüyoruz.
Sonuç
COVID-19 ile eninde sonunda nüfusumuzun çok büyük bir çoğunluğu karşılaşacak, çünkü yayılma hızı üssel bir şekilde katlanıyor ve bu kaçınılmaz bir şey. Tıpkı Çin’de olduğu gibi virüs peak noktasına ulaştıktan sonra tüm ülkelerde de peak noktasını gördükten sonra virüsün yavaş yavaş ölümcül etkisini kaybedeceğini düşünüyorum. Bunun zaman alacağı aşikar ve ekonomik, sosyolojik açıdan çok fazla sonucu olacaktır. Aşı veya ilaç tedavisi için daha çok fazla zaman var çünkü şu an COVID için bir ilaçlı tedavi yöntemi keşfedilse bile ilacın yan etkilerinin tespit edilip piyasaya yayılması 1 yılı alacaktır. Sürecin içinde bizim yapabileceğimiz çok fazla bir şey yok. Evde kalmalı ve diğer insanlarla mesafemizi korumalıyız. Sosyal medyada çok fazla şüpheli bilgi olacaktır. İstatistikler hakkında paniklemeyin ve komplo teorilerine kulak asmayın ve tabiki temiz kalın…
